උරුමයන්, වනජීවීන්, සොබාදහමේ විස්මයන් සහ අනෙකුත් ආකර්ෂණ පිළිබඳ ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම තොරතුරු ද්වාරය වෙත ඔබව සාදරයෙන් පිළිගනිමු.
මුලතිවු දිස්ත්රික්කයේ හමුවන පුරාණ සංඝාරාම අතුරින් කන්නියාර් කෝවිල් පුරාවිද්‍යා ස්ථානය විශාලතම සහ අලංකාරතම සංඝාරාම කිහිපය අතරින් එකකි. ජේ.පී. ලුවිස් විසින් 1895 දී රචිත වන්නිය පිළිබඳව ප්‍රකාශනයක මෙහි විහාරස්ථාන 7ක් වන අතර ජනප්‍රවාදයට අනුව වන්නියේ කන්‍යා ප්‍රධානීන් හතක් සිටි බවත් කියවේ.
ඔඩ්ඩුසුඩාන් කෙරිඩමඩු පුරාවිද්‍යා ස්ථානයේ අනුරාධපුර යුගයට අයත් ගොඩනැගිල්ලක නටබුන් සහ හුණු ගලින් කපා කැටයම් කරනලද ජීවමාන ප්‍රමාණයේ සිටි බුද්ධ ප්‍රතිමාවක හා අවලෝකිතේෂ්වර ප්‍රතිමාවක කවන්ධ හමුවී තිබේ,
මෙම ස්ථානයේ ඇති පුරාවස්තු අතර ශිලා ස්ථම්භයන්ට අමතරව සඳකඩ පහන, සිරි පතුල් ගල, විශාල ශෛලමය මල් ආසනයක්, මුරගලක් හා අෂ්ටමංගල සලකුණු සහිත ශිලා පුවරුවක් මෙම ස්ථානයට පිටතින් ගෙන ආ බව පෙනේ. එබැවින් මෙම ස්ථානයේ පැවතියේ කුමක්දැයි නිගමනය කිරීමට අපහසුබව පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තුමේන්තුව පවසයි.
වසර 1903 ඔක්තෝම්බර් 31 අවසාන වන්නි බණ්ඩාර හමුදා හා සටන බ්‍රිතාන්‍ය හමුදාවන්ට කෙතරම් වැදගත් වූ වූවේද යන්න ඔවුන් සටන් භූමියේ සිටුවා ඇති ගලින් නිමයු සමරු පළකයෙන් උපකල්පණය කල ගත හැක.
ඔඩ්ඩුසුඩාන් මුතියංකට්ටුව වැව් තාවුල්ලේ නටබුන් අතර ගරාවැටුන දාගැබක්, පිළිම ගෙයක් හා ගල්කණු සහිත ගොඩනැගිලි 3ක නටබුන් වේ. මෙම ආරාමය අනුරාධපුර අයත්වන බව පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තුමේන්තුව පවසයි.
ඔඩ්ඩුසුඩාන් ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ටාශයේ මුතියංකට්ටුව වැවට ඉතා ආසන්නව ගල්තලාවක් හා සම්බන්ධ වී මෙම නටබුන් දක්නට තිබේ. ගල්තලාවේ දකුණු අන්තයේ මාලකයක නටබුන් දක්නට තිබේ. ඒ මත හා අවට පැරණි ගඩොල් විසිරී තිබේ.
මෙම පැරණි පෙරාරු අමුණ සෑදීම සඳහා භාවිතා කරන ශිලා පුවරුවල ඇති කළ කටු සිදුරුවල හැඩය අනුව මෙය අනුරාධපුර යුගයේ නිර්මාණයක් බව පැහැදිලිය. අමුණේ ඉවුරු දෙකෙන් එක් ඉවුරක් බොරදම් හා ගල් කුට්ටි භාවිතයෙන් ක්‍රමානුකූලව සකස් කර ඇති අතර ස්වභාවික ගල් තලාව උපයෝගී කරගෙන අවශ්‍ය ස්ථාන වලට පමණක් බැමි යොදා දෙවන බැම්ම සකසා තිබේ.