කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය

හොරවඩුන්න ශ්‍රී සුදර්ශන ශෛලබිම්බාරාමය පන්නල සහ කුලියාපිටිය අතර පිහිටි පුරාන විහාරස්ථානයකි. අවාසනාවට, පසුකාලීන අලුත්වැඩියාවකදී හොරවඩුන්න ටැම්පිට විහාරය රඳවා තිබූ ගල් කණු සියල්ලම බිත්තියකින් ආවරණය කර ඇත. මෙහි ප්‍රදක්ෂිණා පථයක්මෙ නොමැත. විහාරයේ දිග මීටර් 6.71 ක් සහ පළල මීටර් 5.10 කි.

හිරුවල්පොල ශ්‍රී පුෂ්පාරාමය පුරාණ විහාරය පිහිටා ඇත්තේ බිංගිරිය සහ දුම්මලසූරිය අතරය. මෙහි ටැම්පිට විහාරය සෙන්ටිමීටර 82.5 ක් උස ශෛලමය කණු 20 ක් මත පිහිටුවා ඇත. අභ්‍යන්තරයේ ඇති පිළිම ගෙය වටා ප්‍රදක්ෂිණා පථයකි. මෙම පථයේ ඉදිරිපස පළල මීටර් 1.30 ක් වන අතර දෙපැත්ත සහ පිටුපස පුද්ගලයෙකුට යන්තම් ඇවිදීමට තරම් ප්‍රමාණවත් සෙන්ටිමීටර 56 ක් පළල වේ.

කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ දළදාගම (පාදෙණිය-ගල්ගමුව මාර්ගයේ) සිට කිලෝමීටර 9ක් දුරින් අතිදුෂ්කර වනගත ප්‍රදේශයක රත්ගල්ලේගම සීගිරි රජමහා විහාරය පිහිටා තිබේ. මෙහි ටැම්පිට විහාරය මීටර 2.13ක් උස් වූ ගල් කුළුණු 4ක් මත ගොඩනගා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා ප්‍රදක්ෂිණා පථයක් දිව යයි.

බෝගොඩ ටැම්පිට විහාරය සෙන්ටිමීටර 84ක් උස් වූ ගල් කුළුණු 12ක් මත ගොඩනගා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා පටු බරාඳයක් දිව යයි. මෙය ඉදිරියෙන් මීටර 1.25ක්ද දෙපසින් සෙන්ටිමීටර 36ක්ද පිටුපසින් සෙන්ටිමීටර 42ක්ද පළල වේ. පිළිම ගෙයහි ප්‍රමාණය මීටර් 3.38×2.57 ක් වන අතර මුළු ගොඩනැගිල්ලේ ප්‍රමාණය මීටර් 5.08×3.43 කි.

කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ පොල්පිතිගම ආසන්නයේ මොරගොල්ලාගම කඩවල පුරාණ විහාරය පිහිටා තිබේ. ටැම්පිට විහාරය සෙන්ටිමීටර 56ක් උස් වූ ගල් කුළුණු 8ක් මත ගොඩනගා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා පටු ආලින්දයක් දිව යයි. මෙය ඉදිරියෙන් සෙන්ටිමීටර 109ක් පළල වන අතර දෙපසින් හා පිටුපසින් සෙන්ටිමීටර 28ක්ද පළල වේ.

බලල්ල දිඹුල්ගිරි ටැම්පිට විහාරය සෙන්ටිමීටර 99ක් උස් වූ ගල් කුළුණු 16ක් මත ගොඩනගා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා ප්‍රදක්ෂිණා පථයක් දිව යයි. මෙය සතර දිශාවෙන්ම මීටර 0.79 පළල වේ. පිළිම ගෙයහි ප්‍රමාණය මීටර් 4.14×2.71 ක් වන අතර මුළු ගොඩනැගිල්ලේ ප්‍රමාණය මීටර් 5.7×4.3 කි.

නක්කාවත්ත ටැම්පිට විහාරය ගල් කුළුණු 10 ක් මත ඉදිකර ඇති අතර එහි සාමාන්‍ය උස සෙන්ටිමීටර 61 කි. මෙම විහාරය ප්‍රමාණයෙන්මෙ කුඩා වූවද සෙන්ටිමීටර 46ක් පළල පටු ප්‍රදක්ෂිණා පථයක් පිළිමගෙය වටා තිබේ. මෙහි ප්‍රථිමා ගෘහයේ දිග මීටර් 3.35 ක් සහ පළල මීටර් 2.44 කි. සම්පූර්ණ ගොඩනැගිල්ල මීටර් 6.20 ක් දිග සහ මීටර් 4.50 පළල වේ.

දොඩම්ගස්ලන්ද ගිණිහිරිය ටැම්පිට විහාරය සෙන්ටිමීටර 74ක් උස් වූ ගල් කුළුණු 6ක් මත ගොඩනගා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා පටු ආලින්දයක් දිව යයි. මෙය ඉදිරියෙන් සෙන්ටිමීටර 91ක් පළල වන අතර දෙපසින් හා පිටුපසින් සෙන්ටිමීටර 41ක්ද පළල වේ. පිළිම ගෙයහි ප්‍රමාණය මීටර් 3.48×2.51 ක් වන අතර මුළු ගොඩනැගිල්ලේ ප්‍රමාණය මීටර් 4.80×3.33 කි.

කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ ආනමඩුව සහ නිකවැරටිය අතර දෙහැන්නෑගම ශ්‍රී සුදර්ශනාරාම විහාරය පිහිටයි. සෙන්ටිමීටර 20 ක් උස ගල් කණු 8 ක් මත දෙහැන්නෑගම ටැම්පිට විහාරය පිහිටා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා කොරිඩෝවක් දිව යයි. එහි ඉදිරිපස පළල මීටර් 1.43 ක් වන අතර පැති සහ පසුපස සෙන්ටිමීටර 40 සහ 36 පළල වේ. පිළිම ගෙයහි ප්‍රමාණය මීටර් 3×2.5 ක් වන අතර මුළු ගොඩනැගිල්ලේ ප්‍රමාණය මීටර් 4.9×3.2 කි.

වාචික ඉතිහාසයට අනුව තාඹුගල හැඟව ටැම්පිට විහාරය ඉදිකර ඇත්තේ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංගේ (1747 – 1781) පාලන සමයේදී දුම්බර මහා නිලමේ ලෙස හැඳින්වෙන මීගස්තැන්නේ මහ අධිකාරම් විසිනි.

කෝන්වැව බෝධිඅංගනාරාමය ටැම්පිට විහාරය සෙන්ටිමීටර 43ක් උස් වූ ගල් කුළුණු 17ක් මත ගොඩනගා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා ප්‍රදක්ෂිණා පථයක් දිව යයි. මෙය ඉදිරියෙන් මීටරයක් පළල වන අතර දෙපසින් සෙන්ටිමීටර 61ක්ද පිටුපසින් සෙන්ටිමීටර 58ක්ද පළල වේ. පිළිම ගෙයහි ප්‍රමාණය මීටර් 2.67×2.31 ක් වන අතර මුළු ගොඩනැගිල්ලේ ප්‍රමාණය මීටර් 4.75×3.91 කි

කිරිමැටියාව ඇඹුල්ගිරි ටැම්පිට විහාරය මීටර් 1.14 ක් උස ගල් කණු 12 ක් මත පිහිටුවා ඇත. මෙහි පිළිම ගෙය වටා පටු කොරිඩෝවක් දිව යයි. කොරිඩෝව වටා අඩක් උස ගරාදි වැටක් ඉදිකර ඇත. මෙහි ඉදිරිපස පළල සෙන්ටිමීටර 30 ක් සහ පැති හා පසුපස සෙන්ටිමීටර 30.4 ක් පළලය. පිළිම ගෙයහි ප්‍රමාණය මීටර් 3×2.18 ක් වන අතර ගොඩනැගිල්ලේ ප්‍රමාණය මීටර් 4.32×3.58 කි.

කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ කහඹිලියාව පිහිටා ඇත්තේ නෙලුම්දෙණිය සහ අලව්ව අතර ය. නෙලුම්දෙණියේ සිට කි.මී. 3.5 ක් සහ අලව්ව සිට කි.මී. 4.3 ක් දුරින් කහඹිලියාව ශ්‍රී බෝධිරුක්ඛාරාමය ටැම්පිට විහාරය පිහිටයි.

ඉහල මුරුතැන්ගේ ශ්‍රී ශෛලබිම්බාරාම රජමහා විහාරයේ ටැම්පිට විහාරය ඉදිකර ඇත්තේ ගල් තලාවක් මතය. අවාසනාවකට මෙන් පසුකාලීන අලුත්වැඩියාවකදී මෙම ටැම්පිට විහාරය රඳවා තිබූ ගල් කණු සියල්ලම බිත්තියකින් ආවරණය කර ඇත. එබැවින් මෙම තම්පිතා විහාරය අද මහනුවර යුගයට අයත් අංග සහිත සාමාන්‍ය බුදු මැදුරක් ලෙස පෙනේ.

ඉහල කඩිගමුව ශ්‍රී පුෂ්පාරාම පුරාණ විහාරය පිහිටා ඇත්තේ බෝවත්ත (බිංගිරිය – පඬුවස්නුවර අතර) සහ කුලියාපිටිය අතරය. මෙම විහාරස්තානයට ගමන් කිරීම සඳහා කුලියාපිටියේ සිට කිලෝමීටර් 13.7 ක් බෝවත්ත දෙසට ගමන් කළ යුතුය. නැතහොත් ඔබ බෝවත්ත සිට ගමන් කරන්නේ නම්, අලංකාර පොල් වතු මධ්‍යයේ පන්සල පාරට කිලෝමීටර 4 ක් ගමන් කළ යුතුය. මෙම මාර්ගයේ මීටර් 200 ක් පමණ දුරින් විහාරය හමුවේ.

අළුත් හේරත්ගම ටැම්පිට විහාරය ගල් කුළුණු 10 ක් මත ඉදිකර ඇති අතර එහි සාමාන්‍ය උස සෙන්ටිමීටර 51 කි. මෙවන් ගොඩනැගිළිවල සාමාන්‍යයෙන් දක්නට ලැබෙන ප්‍රදක්ෂිණා පථයක් මෙහි නොමැත. මෙහි ප්‍රථිමා ගෘහයේ දිග මීටර් 2.95 ක් සහ පළල මීටර් 2.36 කි. සම්පූර්ණ ගොඩනැගිල්ල මීටර් 3.94 ක් සහ පළල මීටර් 2.36 වේ.