යාපනය කයිට්ස් බලකොටුව – Kayts Fort of Jaffna

RATE THIS LOCATION : (3 votes, average: 2.33 out of 5)
Loading...

අතීතයේ ඌරාතොට (ඌරුතොට) නමින් හැඳුන්වූ කයිට්ස් පුරාණ කාලයේ ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන වරායක් විය.  නාගදීප දෙමළ  සෙල්ලිපියට අනුව 1වන පරාක්‍රමබාහු (1153-1186) රජ සමයේ උරාතොට ඉන්දීය වෙළඳ නැව්  සඳහා විශේෂ තොටුපළක්  වූ බවත් අශ්වයින් සහ ඇතුන් ගෙන එන නැව්වලට රජු  විශේෂ සැලකිලි දැක් වූ බවත් සඳහන් වේ.

ඌරාතොටට කයිට්ස් යන නම ලැබුනේ පෘතුගිසීන්ගෙන්. එය  “Caes dos Elefantes” යන්නෙන් බිඳී ආ නාමයක්.  මෙම පදයේ තේරුම “ඇතුන්ගේ තොට” යන්නයි. පෘතුගිසීන් මෙම වරාය මෙසේ හඳුන්වන්නට යෙදුනේ ලංකාවේ අලි ඇතුන් ඉන්දියාවට අපනය කලේ මේ තොට හරහා බැවින්. “Caes dos Elefantes” යන නම පහසුවට “Cais” ලෙස හැඳින්වුවා. පෘතුගිසීන් පලවාහැර ලන්දේසීන් යාපනයට පැමිණි පසු මෙම නම තවදුරටත් “Cays” ලෙසද ඉන්පසු කයිට්ස් (“Kayts”) ලෙස පරිනාමණය වුවා.

කයිට්ස්හි ඇති බලකොටුව තනා ඇත්තේ පෘතුගිසීන් විසින්. පෘතුගිසී ජාතික ඇන්ටෝනියෝ බෝකාරෝ වසර 1635දී මෙම බලකොටුව පිළිබඳව සටහනක් තබා තිබේ. මෙම බලකොටුව මන්නාරම් බලකොටුව තරම් විශාල නමුත් මන්නාරම් බලකොටුවට වඩා ශක්තිමත්ව මෙය සාදා ඇති බව පවසයි.

ලන්දේසීන් යාපන ප්‍රදේශ 1658දී යටත්කර ගන්නා සටනේ කයිට්ස් බලකොටුව භාරව සිටි පෘතුගිසී අණ දෙන නිලධාරීයාට ලංදෙසීන් විසින් යටත් වනලෙස යැවූ පණිවිඩය පිළිබඳව ලන්දේසි දේවගැතියෙකු වන බැල්ඩියස් (Baldaeus) විසින් 1672දී පළකරන ලද ග්‍රන්ථයක සඳහන් කර ඇත. මීට අමතරව මෙම බලකොටුව පිලිබඳ විසිතරයක් ඔහු සඳහන් නොකරයි. ලංදේසි හමුදාව කයිට්ස් බලකොටුව නැවත ගොඩනැගීමට තැත් කර නොමැත. මීට හේතුව මීට ආසන්නයේ පැවතුන හැමන්හිල් බලකොටුව නිසා වියහැකිය.

මෙම බලකොටුව  ඉන්පසු වාර්තා කරන්නේ 1832දී “පෙන්” (PENN) යන කතෘ අන්වර්ථ නාමය භාවිතා කරන පුද්ගලයෙකු වසින් “කොලම්බෝ ජර්නල්”  (Colombo Journal) පුවත්පතටයි. ඔහු මෙම බලකොටුව සංචාරය කරනා විටදීත් එය නටබුන් වී පැවති බව වාර්ථා කරයි. එකල මෙය හඳුන්වා ඇත්තේ “අයර් බලකොටුව” (Erie Fort) යන නමිනුයි. මෙම නටබුන් අද්‍යයනය කිරීමෙන් මෙය අඩි  130 දිග හා පළල, සිලින්ඩාකාර අට්ටාල 4 ක් සහිත ඉතා පුළුල්වූ බිත්ති ඇති බලකොටුවක් බව සඳහන් කරයි. එහි නැගෙනහිරින් හා බස්නාහිරින් දොරටු දෙකක් හා උතුරු දිශාවෙන් මුහුදට මුහුණලා බලකොටුවේ පිටත බෑවුමේ කොටසක් ඉතිරිවී තිබුන බව පවසයි.

ජේ. පියර්සන් නැමැති බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයා 1926දී පල කළ  ලිපියකට අනුව එම කාලය වනවිට “පෙන්” (PENN) විසින් සඳහන් කර තිබූ මෙම බලකොටුව බොහෝ ලෙස විනාශයට පත්ව තිබූ බව සඳහන් කරයි. නමුත් පියර්සන් මෙම බලකොටුව පිලිවෙලින් අධ්‍යනය කරමින් මෙය සතරැස් නොව අශ්ව ලාඩමක හැඩයක් ගත් බව පවසයි. අට්ටාල 2ක්  මුහුදට මුහුණලා තිබු අතර දකුණු දිශාවේ මෙය වක්‍රාකාර වූ බව හඳුනාගෙන ඇත .

අට්ටාල 2 සම්බන්ධ වන ප්‍රාකාරයේ සිට මෙහි උපරිම දිග අඩි  274ක් වූ අතර උපරිම පළල ආදී 206ක් විය. මෙහි පිටත බිත්ති අඩි  19ක් පළල විය (පහල බිම් සැලැස්ම බලන්න). මෙහි දකුණු පස ප්‍රදේශය ආරක්ෂක සේනාවන්හි නේවාසික ප්‍රදේශය වූ අතර මැද විවෘත අංගණයක් තිබී ඇත. මෙහි වූ කාමර 10ම  මෙම අංගණයට විවෘතවී තිබිණි.

කයිට්ස් බලකොටුවේ උතුරු කොටසේ පිට හා ඇතුළු පවුරු 2ක් තිබී ඇත. එය නැගෙහිර සිට උතුරු අට්ටාල හරහා බස්නාහිරට අඩි  150ක දිගින් යුක්ත විය. පවුරු 2 අතර අඩි 13ක පරතරයක් තිබිණි.

බොහෝ සේ ගරාවැටී තිබු මෙම බලකොටුවේ සුන්බුන් ඉවත් කොට දැන් වන විට සංරක්ෂණය කර තිබේ.

Known as Urathota (Uruthota) in the ancient times, Kayts was a major port in ancient Sri Lanka. According to the Nagadeepa Tamil inscription, during the reign of King Parakramabahu I (1153-1186), Urathota was a special port for Indian merchant ships and the king had paid special attention to ships carrying horses and elephants at this port.

Urathota got its name Kayts from the Portuguese. It’s a name derived from “Caes dos Elefantes“. The term means “elephant’s mouth”. The Portuguese came to call this port “Caes dos Elefantes” because Sri Lankan elephants were exported to India through this port. The name “Caes dos Elefantes” was simplified to “Cais“. After the expulsion of the Portuguese and the arrival of the Dutch in Jaffna, the name was further evolved in to “Kays” and later to “Kayts“.

The fort at Kayts was built by the Portuguese. Antonio Bocarro, who served as chronicler-general of the Portuguese State of India has made a note of the fort in 1635. He has called this fort “Fort at the Elephants Quay” It is said that this fort is as big as the Mannar Fort but better shaped. It has two bastians on the land side and a breastwork on the seaside which is 35 meters long and 5.5 meters wide. It is not filled up, but raised on beams and the open gallery below cannot be protected in any manner because rain water pours in through the openings in the ground for the movement of the artillery. There are twelve open embrasures above at the height, from the ground level, of 2.5 meters and from the parapet of the embrasures upwards is 1.8 meters. The fort was equipped with 8 artillery pieces, three 8 pounders, three 6 pounders and two 5 pounders. There has been enough space for ample ammunition, the captain and 40 soldiers inside this fort.

Baldaeus, a Dutch pastor, writes in his 1672 memoir, states that the Dutch sent a message of surrender to the Portuguese commander in charge of Fort Kayts during the Dutch invasion of Jaffna in 1658. However he does not mention any details of this fort. After taking control of Jaffna, the Dutch did not attempt to rebuild Kayts Fort. This may have been due to the existence of nearby Hammenhiel Fort.

The next information on this fort come from a author using a pen name “PENN”. Penn writing to the Colombo Journal in 1832 reports that the fort was already in ruins when he visited it. At the time, it was known as “Erie Fort“. A study of the ruins revealed that it was a fort 130 feet long with four cylindrical walls and thick walls. It is mentioned that there were two gates on the east and west and part of the outer slope of the fort facing the sea on the north.

According to an article published in 1926 by a British author named J Pearson, the fort, mentioned by PENN at the time, had been largely destroyed. But Pearson has methodically studied these ruins and states that this fort was not square but horseshoe-shaped. Two bastians faced the sea with the convexity facing landwards to the south.

The length of the fort is 274 feet to the northern wall joining the bastions. The extreme width is 206 feet. The outer wall of the horse-shoe is 19 feet in thickness and encloses two well defined rectangles, the northern one of which is 116 feet long by 95 feet wide and which undoubtedly acted as a courtyard. The southern portion of the fort was occupied by the residences of the garrison, arranged on three sides of the southern rectangle, which doubtless formed an open courtyard
devoted to the more peaceful avocations of the garrison. In all there are ten rooms opening on to this southern courtyard, the dimensions of which are 91 feet by 83 feet.

The northern portion of the fort has outer and inner ramparts, both on the eastern and western sides, separated from each other by an open space 13 feet wide and 160 feet long. The inner wall is extremely interesting as an arched passage runs around it on the outer side, supported at intervals by internal buttresses which project into the passage, thus dividing it into a number of compartments.

The rubble of this dilapidated fort have been removed and the current remains are now somewhat preserved.

ආශ්‍රිත ලිපි හා ග්‍රන්ථ

• Baldaeus, P., 1672. ‘A true and exact description of the most celebrated East-India coasts of Malabar and Coromandel and also of the Isle of Ceylon. 1st ed. Amsterdam: Janssonius van Waasberge en van Someren.
• NOTES ON THE FORTS OF THE JAFFNA ISLANDS. Pearson, J. (1923).  The Journal of the Ceylon Branch of the Royal Asiatic Society of Great Britain & Ireland, 29(76), 186-193.
• Abeyasinghe, T. B. H. , 1995, Description of Ceylon in the in the Book of the Plans of all the Fortresses Cities and towns of the State of Oriental India by ATNONIO BOCARRO Dedicated to the Most Serene Royal Majesty Philip IV of the Spains and III of Portugal our Lord the King February 17, 1635. . Journal of the Royal Asiatic Society of Sri Lanka , new series. 1995. Vol. 39

සම්බන්ධ වෙනත් පිටු

• Forts and Fortifications of Sri Lanka
• Amazing Lanka Jaffna Guide
• Ancient Heritage Sites of Sri Lanka
• Other Places of Interest Within 25 kilometers

කයිට්ස් බලකොටුව සිතියම

කයිට්ස් බලකොටුව රියදුරු දිශාවන්